Cách trị rệp vảy là điều mà nhiều nông phố muốn biết vì chúng gây hại cho cây trồng, từ cây ăn quả, cây cảnh đến cây hoa. Chúng hút dịch từ cây, làm cho cây suy yếu, giảm sức sống và thậm chí có thể gây chết cây nếu không được kiểm soát kịp thời. Đối với những người trồng cây tại nhà, việc phát hiện và xử lý rệp vảy là điều cần thiết để bảo vệ cây trồng của mình. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu những cách trị rệp vảy hiệu quả, đơn giản mà bạn có thể áp dụng ngay tại nhà.
Rệp vảy là gì?
Rệp vảy, tên khoa học: Coccoidea, là một loại côn trùng nhỏ thuộc họ Hemiptera, chúng sống bám trên các cây trồng, hút dịch cây và gây hại cho cây bằng cách làm suy yếu sức khỏe của cây.
Chúng thường xuất hiện ở nhiều loại cây trồng như cây ăn quả, cây cảnh, cây hoa, và thậm chí cả cây trong nhà. Chúng có cơ thể nhỏ, màu sắc đa dạng từ nâu, đen đến vàng nhạt, và thường có một lớp vỏ cứng bảo vệ.
Phát triển mạnh trong môi trường có độ ẩm cao, thường bám vào các phần lá, cành và thân cây. Loại côn trùng này là một trong những loài gây hại phổ biến nhất đối với cây trồng, đặc biệt là ở những vùng khí hậu nhiệt đới và ôn đới.
Phân loại
Rệp vảy nâu
Tên tiếng anh là Brown scales hay Coccidae, vỏ cứng dày từ 3 – 5 mm. Chúng có màu nâu, gồ ghề, dễ nhận biết và phát hiện. Thường gây hại ở thân, dưới lá, hoặc những góc kẽ nhánh, chích hút nhựa thân cây.
Rệp vảy trắng hay nâu nhạt hoặc xanh
Tên tiếng anh là Boisduval scales, dạng thân mềm, nhỏ, trốn rất kỹ và cũng rất khó phát hiện. Thường gây hại ở cuống lá, cuống hoa, bẹ.
Hai loại rệp này sẽ giảm khả năng quang hợp của cây, khiến cây còi cọc, kém phát triển, chất lượng và năng suất hoa giảm. Đây chính là tác nhân gây cho cây mất thẩm mỹ, hoa nở không đều.
Cách nhận biết rệp vảy xuất hiện
Nhận biết rệp vảy không khó, nhưng vì chúng có kích thước nhỏ và bám sát vào cây nên người trồng cần chú ý kỹ để phát hiện sớm. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết rệp vảy:
- Hình dạng: Chúng có kích thước rất nhỏ, chỉ khoảng 2-5mm. Vỏ cứng, tròn hoặc dẹt, thường có màu nâu, đen, xám hoặc vàng. Thường bám dính vào thân, cành, hoặc mặt dưới lá.
- Dấu hiệu trên cây: Cây thường héo lá, lá chuyển vàng, giảm sức sống. Chúng hút dịch từ cây, làm cho cây không thể hấp thụ đủ dinh dưỡng. Ngoài ra, cây bị suy yếu, còi cọc và ít ra hoa, kết trái.
- Mật ngọt và nấm đen: Rệp vảy tiết ra chất mật ngọt trong quá trình ăn dịch cây, tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển, làm lá bị đen và mất thẩm mỹ.
- Lớp vảy cứng trên cây: Trên lá, cành hoặc thân cây có một lớp vảy cứng, màu nâu hoặc đen, có thể đó chính là rệp vảy.
Cách trị rệp vảy tại nhà an toàn, hiệu quả
Khi phát hiện cây bị bệnh, cách ly cây bị bệnh với cây khỏe rồi cắt cành nhánh hoặc lá bị bệnh. Ngoài ra, còn có những cách trị rệp vảy sau:
Sử dụng phương pháp cơ học
Một trong những cách đơn giản nhất để loại bỏ côn trùng gây hại cho cây trồng này là sử dụng tay hoặc các công cụ cơ bản:
- Dùng tay gạt bỏ: Bạn có thể dùng tay, bông gòn hoặc bàn chải mềm để nhẹ nhàng gạt bỏ rệp vảy ra khỏi lá, cành cây. Nếu số lượng rệp không quá nhiều và bạn thường xuyên kiểm tra cây trồng.
- Rửa lá bằng nước: Dùng vòi nước xịt mạnh lên các khu vực bị rệp vảy tấn công, nước sẽ rửa trôi chúng và làm sạch lá, cành cây.
- Loại bỏ kiến đen: Tìm xung quanh gốc, tìm ổ kiến đen, tiêu diệt để tránh phát tán rệp sáp.
Cách trị rệp vảy bằng nước xà phòng
Dung dịch xà phòng là một biện pháp hiệu quả và an toàn trong việc diệt trừ rệp vảy:
- Pha 1-2 muỗng canh xà phòng rửa chén không chứa chất tẩy mạnh vào 1 lít nước.
- Dùng bình xịt phun trực tiếp dung dịch này lên các khu vực có rệp. Chất xà phòng sẽ làm mềm vỏ cứng của rệp và tiêu diệt chúng. Bạn nên phun mỗi tuần một lần cho đến khi hết rệp.
Trước khi xịt toàn cây, hãy thử trên một phần nhỏ của cây để đảm bảo dung dịch không gây hại cho cây trồng.
Cách trị rệp vảy bằng dầu Neem
Dầu Neem (Neem oil) được chiết xuất từ hạt cây Neem, có tác dụng diệt trừ nhiều loại sâu bệnh hại, kể cả rệp vảy.
- Pha dầu Neem với nước, tỉ lệ 1 dầu:100 phần nước, thêm chút xà phòng.
- Xịt phun trực tiếp, rệp ngừng ăn và chết dần. Phun đều 1-2 lần/tuần.
Dung dịch tỏi và ớt
Tỏi và ớt đều có tính kháng khuẩn, kháng nấm. Capsaicin trong ớt gây tổn thương hệ thống thần kinh và cơ bắp của chúng. Allicin trong tỏi tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn và nấm, ngăn ngừa sâu bệnh. Cách sử dụng dung dịch tỏi ớt để đuổi rệp vảy:
- Giã nhuyễn vài tép tỏi và ớt, pha với nước và lọc lấy nước cốt.
- Phun dung dịch này ở những nơi có rệp vảy, đuổi rệp mà không gây hại cho cây.
Cách phòng ngừa rệp vảy tránh gây hại cho cây
Để tránh tình trạng rệp tấn công cây trồng, bạn nên áp dụng một số biện pháp phòng ngừa sau:
- Kiểm tra cây trồng thường xuyên: Giúp bạn phát hiện sớm sự xuất hiện của rệp vảy. Khi phát hiện sớm, bạn sẽ dễ dàng loại bỏ chúng bằng tay hoặc các phương pháp tự nhiên.
- Tạo môi trường thông thoáng: Chúng thích môi trường ẩm ướt, cần đảm bảo cây trồng được trồng ở nơi thoáng gió, tránh ẩm ướt quá mức.
- Bón phân và tưới nước đúng cách: Cây khỏe mạnh sẽ ít bị rệp tấn công hơn. Hãy bón phân hữu cơ và tưới nước đầy đủ để cây phát triển tốt.
- Sử dụng thuốc trừ sâu sinh học: Nếu cần thiết, bạn có thể sử dụng thuốc trừ sâu sinh học như dầu Neem hoặc các loại chế phẩm an toàn với môi trường để phòng trừ rệp vảy.
Cách trị rệp vảy tránh gây ra nhiều thiệt hại cho cây trồng, đặc biệt là ở cây hoa hồng, lan, cà phê,… Hãy luôn kiểm tra cây trồng thường xuyên và áp dụng các biện pháp phòng ngừa để giữ cho cây luôn khỏe mạnh, không bị sâu bệnh tấn công.
