Cách ủ rơm rạ làm phân bón cho cây trồng là một phương pháp hiệu quả và thân thiện với môi trường, giúp tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp sau mùa vụ. Thay vì đốt bỏ rơm rạ, gây ra ô nhiễm không khí, chúng có thể thành phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng. Quá trình ủ rơm rạ không chỉ giúp cải thiện chất lượng đất trồng mà còn cung cấp nguồn dinh dưỡng bền vững cho cây.
Tại sao nên ủ phân hữu cơ từ rơm rạ
Rơm rạ là một chất thải nông nghiệp sau quá trình thu hoạch lúa. Thay vì đốt bỏ gây ô nhiễm môi trường, ngày nay, nhiều nông dân đã lựa chọn ủ rơm rạ để làm phân bón hữu cơ, cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng. Việc ủ rơm rạ không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn góp phần bảo vệ môi trường và cải thiện đất trồng. Lợi ích của việc ủ rơm rạ làm phân bón:
Tăng cường độ phì nhiêu cho đất
Rơm rạ khi được ủ phân huỷ sẽ cung cấp một lượng lớn chất hữu cơ và các vi sinh vật có lợi cho đất. Chất hữu cơ giúp cải thiện cấu trúc đất, làm cho đất tơi xốp, tăng khả năng giữ nước và dưỡng chất, giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh.
Cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng
Trong quá trình phân huỷ, rơm rạ sẽ giải phóng nhiều chất dinh dưỡng như đạm (N), lân (P), kali (K) và các vi lượng khác, giúp cây trồng hấp thụ dễ dàng. Phân bón từ rơm rạ cung cấp dinh dưỡng từ từ, giúp cây sinh trưởng bền vững và giảm thiểu tình trạng cây bị “bội thực” phân bón.
Bảo vệ môi trường
Việc ủ rơm rạ thay vì đốt giúp giảm thiểu lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính, cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ môi trường xung quanh. Đốt rơm rạ không chỉ tạo ra khí CO2, CO mà còn gây ra hiện tượng khói bụi, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ con người và các sinh vật khác.
Nhược điểm của việc ủ rơm rạ
Quá trình ủ kéo dài: Vì chúng có thành phần cellulose cao, quá trình phân huỷ tự nhiên sẽ cần thời gian từ 3 đến 6 tháng, tuỳ thuộc vào điều kiện môi trường như nhiệt độ, độ ẩm và các vi sinh vật trong đất.
Rủi ro phát sinh nấm mốc và sâu bệnh: Nếu không ủ phân hữu cơ đúng cách, đây có thể trở thành nơi trú ngụ và sinh sản của nấm mốc, sâu bệnh.
Cần không gian để ủ: Cần một không gian đủ lớn để lưu trữ và xử lý.
Cách ủ rơm rạ nhanh mục làm phân bón
Để ủ rơm rạ một cách hiệu quả và tạo ra phân bón chất lượng, bạn cần thực hiện theo các bước sau:
Chuẩn bị nguyên liệu
- Rơm rạ: Lượng rơm rạ cần được thu gom sạch sẽ sau khi thu hoạch lúa. Lựa chọn rơm rạ không bị nhiễm hoá chất hoặc thuốc trừ sâu để đảm bảo an toàn.
- Chế phẩm vi sinh: Các loại chế phẩm vi sinh có chứa vi khuẩn phân hủy cellulose như Trichoderma spp. sẽ giúp đẩy nhanh quá trình phân huỷ rơm rạ.
- Phân chuồng hoặc phân hữu cơ: Sử dụng phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ để trộn vào rơm rạ giúp cung cấp thêm dinh dưỡng và kích thích quá trình phân huỷ.
- Vật liệu khác: Cỏ khô, lá cây hoặc một số loại phế thải nông nghiệp khác có thể được thêm vào đống ủ để tăng độ ẩm và dưỡng chất.
Cách ủ rơm rạ chi tiết
Làm ẩm rơm rạ: Trước khi ủ, cần tưới nước vào rơm rạ để làm ẩm. Độ ẩm lý tưởng cho quá trình ủ là khoảng 60-70%. Khi nắm chặt rơm rạ, nước không nhỏ giọt nhưng vẫn cảm thấy ẩm tay.
Xếp đống ủ: Lựa chọn vị trí ủ thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và ngập nước. Xếp rơm rạ thành từng lớp dày khoảng 20-30cm, sau đó rải một lớp phân chuồng hoặc phân hữu cơ. Cứ tiếp tục xếp lớp rơm rạ và phân hữu cơ xen kẽ nhau cho đến khi hết nguyên liệu.
Sử dụng chế phẩm vi sinh: Sau mỗi lớp rơm rạ, bạn có thể rắc đều chế phẩm vi sinh để thúc đẩy quá trình phân huỷ. Chế phẩm vi sinh sẽ giúp tăng cường sự hoạt động của các vi sinh vật có lợi, phá vỡ các liên kết cellulose trong rơm rạ, từ đó phân huỷ chúng nhanh hơn.
Che phủ đống ủ: Sau khi hoàn thành việc xếp đống ủ, bạn nên phủ đống ủ bằng bạt hoặc lá cây để giữ ẩm và hạn chế cỏ dại mọc lên. Điều này cũng giúp ngăn chặn sự bay hơi của chất dinh dưỡng và giữ nhiệt độ ổn định cho đống ủ.
Kiểm tra đống ủ
- Đảo đống ủ: Sau khoảng 15-20 ngày, bạn nên kiểm tra và đảo đều đống ủ để đảm bảo rơm rạ được phân huỷ đều và không bị quá khô hoặc quá ẩm. Đảo đống ủ cũng giúp cung cấp thêm oxy cho vi sinh vật hoạt động.
- Kiểm tra độ ẩm: Nếu đống ủ bị khô, bạn cần tưới thêm nước để duy trì độ ẩm phù hợp. Nếu đống ủ quá ướt, bạn nên thêm rơm khô hoặc cỏ khô để hút bớt độ ẩm dư thừa.
Sau khoảng 3-6 tháng, rơm rạ sẽ phân huỷ hoàn toàn, chuyển sang màu nâu đậm và có mùi thơm đặc trưng của đất. Lúc này, bạn có thể sử dụng phân bón từ rơm rạ để bón trực tiếp cho cây trồng hoặc trộn vào đất trồng cây. Loại phân này giàu dinh dưỡng và an toàn cho mọi loại cây trồng.
Những lưu ý cần biết trong cách ủ rơm rạ
Khi áp dụng cách ủ rơm rạ bạn cần lưu ý những điều sau để đống ủ phân hủy, đạt chuẩn.
- Khi ủ cần cắt khúc rơm rạ thành những đoạn ngắn, nhằm tăng diện tích cho vi khuẩn có lợi sản sinh.
- Bổ sung độ ẩm kịp thời khi các nguyên liệu bị khô lại.
- Chiều cao đống ủ chỉ nên từ 1.2 m trở lại.
- Nên sử dụng sản phẩm chế phẩm sinh học chất lượng nếu muốn khử mùi tanh, tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật phát triển.
- Tuyệt đối không dùng vôi sống để ủ rơm rạ, lá cây.
Cách ủ rơm rạ làm phân bón là một phương pháp tiết kiệm và hiệu quả trong việc tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp. Mặc dù quá trình này đòi hỏi thời gian và sự chăm sóc kỹ lưỡng, nhưng kết quả là một loại phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng, giúp cây trồng phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.
