Cách ủ phân bón hữu cơ để trồng cây giúp cải thiện cấu trúc đất, giữ ẩm và tăng cường sức khỏe cây trồng một cách bền vững. Ủ phân bón hữu cơ tại nhà không chỉ giúp bạn tiết kiệm chi phí mà còn giảm thiểu lượng rác thải sinh hoạt. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách ủ phân cực đơn giản.
Cách ủ phân bón hữu cơ có những cách nào?
Ủ phân là một quá trình phân huỷ sinh học và ổn định các chất hữu cơ trong chất thải, nhờ hoạt động của vi sinh vật. Sản phẩm của quá trình phân huỷ sinh học này gồm Co2, nước, nhiệt lượng, chất mùn ổn định không mang mầm bệnh và được sử dụng làm phân bón cho cây trồng.
Khi chúng ta áp dụng đúng quy luật tự nhiên, để ủ phân, ủ rác thì mình tin rằng các mong muốn mà mình liệt kê ở phần đầu video này đều có thể đạt được.
Bạn có thể chuẩn bị các loại vật liệu như thức ăn thừa, thịt cá thừa, lá cỏ tươi, bã cà phê hay các loại vật liệu như lá cây khô, giấy vụn, rơm rạ… Từ đó chọn phương pháp ủ phân cho phù hợp. Chọn kiểu ủ hiếu khí như ủ phân trên luống, composting, hay kiểu ủ kỵ khí ủ phân trong thùng kín, ủ GE, bokashi…
Phương pháp ủ phân thường được lựa chọn dựa vào loại vật liệu bạn ủ, loại rác bạn đang có, không gian khu vườn mà bạn đang sống…
Ủ phân hiếu khí
Ủ phân hiếu khí là quá trình vi sinh vật sử dụng oxy tham gia chủ đạo gồm các phương pháp như: ủ phân compost, ủ trên luống mà có hoạt động đảo trộn.
Có nhiều ưu điểm và phù hợp để ủ các loại rác thải khô: lá cây, rác thực vật, mùn cưa, bã cà phê,… Đây là phương pháp ủ phổ biến và xử lý được khoảng 70-80% các loại rác sinh ra trong vườn nhà bạn.
Ủ phân kỵ khí
Ủ phân kỵ khí được sử dụng khi nhà bạn có các loại rác như rác thải nhà bếp, thịt cá dư thừa, thường các loại rác thải này có độ ẩm cao.
Được thực hiện chủ đạo bởi các vi sinh vật không sử dụng khí oxy là các kiểu ủ như khi bạn đào hố và chôn rác xuống hố, bạn ủ GE chuối, ủ phân cá, hay ủ bokashi.
Nhiều người đang ủ phân kiểu hiếu khí mà lại tạo ra môi trường như kỵ khí, không hề có hoạt động đảo trộn bổ sung khí oxy. Khi đóng ủ có nhiệt độ tăng lên thì tìm cách hạ nhiệt độ đống ủ xuống trong khi thực tế bạn phải duy trì nhiệt độ đo ở mức phù hợp cho vi sinh vật hiếu khí.
Và ngược lại khi đang chọn phương pháp ủ phân kỵ khí thì lại đi thông khí vật liệu ví dụ đang ủ phân bokashi thì lại đi đảo trộn thông khí, làm như vậy vừa mất thời gian lại góp phần tiêu diệt các vi sinh vật trong quá trình ủ phân hữu cơ đó.
Cách ủ phân bón hữu cơ không mùi đơn giản ngay tại nhà
Việc ủ phân tốt nhất khi kết hợp đúng các vật liệu hữu cơ, tạo điều kiện sống phù hợp như nhiệt độ, độ ẩm, không khí để vi sinh vật, động vật không xương sống trong đất đạt hiệu suất phân huỷ tốt nhất.
Chuẩn bị nguyên liệu
Để bắt đầu quá trình ủ phân, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau:
- Nguyên liệu xanh (chứa nhiều nitơ): Các loại rau, quả thừa, vỏ trái cây, cỏ, lá cây xanh, bã cà phê, vỏ trứng, phân động vật (phân gà, bò, lợn).
- Nguyên liệu nâu (chứa nhiều cacbon): Lá khô, rơm, giấy, bìa cứng (không in mực màu), vỏ cây, mùn cưa, vụn gỗ.
Cắt và băm vật liệu thành những mảnh nhỏ, tuy nhiên, không cần phải băm hết thành những mảnh nhỏ xíu đều tăm tắp bởi những mảnh kích thước lớn hơn cũng có tác dụng giúp không khí lưu thông.
Bạn nên sử dụng 3 phần vật liệu cacbon với 1 phần vật liệu Nito theo thể tích. Nói cách khác sử dụng 3 phần vật liệu Nâu trộn với 1 phần vật liệu xanh, hoặc tỷ lệ 2/1 cũng được.
Địa điểm ủ phân, thùng ủ
Chọn một vị trí trong vườn, tránh ánh nắng trực tiếp và có độ thông thoáng tốt. Bạn có thể sử dụng thùng ủ phân hoặc tạo một khu vực riêng để ủ.
Nếu sử dụng thùng ủ phân, đảm bảo thùng có lỗ thông hơi để không khí có thể lưu thông. Kích thước thùng tùy thuộc vào lượng nguyên liệu bạn có, nhưng thùng nên có chiều cao từ 1-1,5 mét để quá trình phân hủy diễn ra hiệu quả.
Cách ủ phân bón hữu cơ
Bắt đầu cách ủ phân hữu cơ với một lớp nguyên liệu nâu dày khoảng 15-20 cm. Lớp này giúp tạo cơ sở và cung cấp carbon cần thiết cho quá trình phân hủy.
Tiếp theo, thêm một lớp nguyên liệu xanh dày khoảng 10-15 cm. Nguyên liệu xanh cung cấp nitơ và độ ẩm cho đống ủ phân.
Tiếp tục xen kẽ các lớp nguyên liệu nâu và xanh cho đến khi thùng ủ đầy. Mỗi lớp nên được nén nhẹ để giảm thiểu khoảng trống nhưng không nên nén quá chặt để đảm bảo không khí có thể lưu thông.
Đống ủ phân cần có độ ẩm tương tự như một miếng bọt biển đã được vắt khô. Nếu đống ủ quá khô, thêm nước vào. Nếu đống ủ quá ướt, thêm nguyên liệu nâu để hấp thụ bớt độ ẩm.
Để quá trình phân hủy diễn ra đều và nhanh chóng, cần trộn đống ủ phân mỗi 1-2 tuần. Khi trộn, đảm bảo các nguyên liệu bên ngoài được đưa vào giữa đống ủ.
Theo dõi quá trình ủ phân
Nhiệt độ trong đống ủ có thể tăng lên 60-70°C trong vài ngày đầu tiên. Đây là dấu hiệu cho thấy vi khuẩn đang hoạt động mạnh mẽ. Nếu nhiệt độ quá cao, có thể làm chậm lại bằng cách thêm nguyên liệu nâu và trộn đều.
Quá trình ủ phân thường kéo dài từ 2-6 tháng, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và nguyên liệu. Bạn sẽ biết phân đã hoàn thành khi không còn nhận ra các nguyên liệu ban đầu và phân có màu nâu đen, mùi đất và kết cấu tơi xốp.
Sau khi phân đã chín, bạn có thể sử dụng trực tiếp vào đất trồng cây. Phân hữu cơ cho cây trồng giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng cường khả năng giữ nước và cung cấp dinh dưỡng lâu dài cho cây trồng.
Cách ủ phân bón hữu cơ không cần chế phẩm vi sinh
Thông thường mình thấy khi bắt đầu ủ phân việc các bạn hay làm đầu tiên là đi mua chế phẩm vi sinh, tiếp theo là cám gạo, đường, sữa… mà người ta hay bảo là mua về để nhân sinh khối vi sinh lên.
Nhưng chúng ta thường hay quên rằng trong đất có chứa đầy các vi sinh vật sẵn sàng phân hủy phân, rác. Chỉ một gam đất cỡ hạt đậu chứa từ
- 100 triệu cho tới 1 tỷ con vi khuẩn
- 100.000 cho tới 1 triệu cá thể nấm
- 1 ngàn cho tới 100 ngàn sinh vật đơn bào
Và trong đó còn có các loài động vật không xương sống cùng sống chung như giun đất, bọ, tạo ra một mạng lưới thức ăn trong đất vô cùng đa dạng. Và chúng là những sinh vật biến đổi đổi rác, thành sản phẩm phân ủ cực kỳ hữu ích.
Chúng ta nên bắt đầu từ hiện tại trong vườn chúng ta đang có những loại rác nào: như thức ăn thừa, thịt cá thừa, lá cỏ tươi, bã cà phê hay các loại vật liệu như lá cây khô, giấy vụn, rơm rạ… Từ đó chọn phương pháp ủ phân cho phù hợp. Chọn kiểu ủ hiếu khí như ủ phân trên luống, composting, hay kiểu ủ kỵ khí ủ phân trong thùng kín, ủ GE, bokashi…
Cách ủ phân bón hữu cơ tại nhà không chỉ là một cách hiệu quả để tái chế rác thải sinh hoạt mà còn mang lại nhiều lợi ích cho vườn cây và môi trường. Bằng cách thực hiện đúng các bước trên, bạn sẽ có nguồn phân bón hữu cơ chất lượng cao, góp phần vào sự phát triển bền vững của vườn nhà. Chúc bạn thành công!
