Cách xử lý xơ dừa là điều cần thiết khi dùng chúng để làm giá thể trồng. Đây là một loại giá thể tự nhiên phổ biến, dễ kiếm và thân thiện với môi trường, được nhiều người sử dụng trong việc trồng cây. Tuy nhiên, để sử dụng xơ dừa một cách hiệu quả và tối ưu cho sự phát triển của cây trồng, việc xử lý chúng đúng cách là điều vô cùng quan trọng.
Ưu điểm khi sử dụng xơ dừa để trồng cây
Xơ dừa có nhiều ưu điểm vượt trội, giúp cây trồng phát triển tốt hơn và tạo điều kiện lý tưởng cho sự sinh trưởng của rễ cây. Một số ưu điểm nổi bật của xơ dừa bao gồm:
- Giữ ẩm tốt: Khả năng giữ nước tốt nhờ cấu trúc sợi mềm. Đặc biệt trong những khu vực có thời tiết khô hạn hoặc khi cây cần độ ẩm ổn định, xơ dừa là sự lựa chọn tuyệt vời để giữ nước mà không gây úng rễ.
- Thoáng khí: Nhờ dạng sợi, giúp thông thoáng cho bộ rễ cây, oxy dễ dàng lưu thông. Điều này giúp cây tránh được tình trạng nghẹt rễ, cây bị suy yếu hoặc chết.
- Tăng cường dinh dưỡng: Đây là chất hữu cơ tự nhiên, chứa nhiều dưỡng chất cần thiết như Kali, Magie, Canxi…, giúp cây phát triển mạnh mẽ hơn.
- Thân thiện với môi trường: Sử dụng xơ dừa không chỉ giúp giảm thiểu rác thải nông nghiệp mà còn tạo ra một môi trường trồng cây thân thiện, bền vững.
- Giá thành hợp lý: Giá thành rất phải chăng, là sự lựa chọn phổ biến trong việc trồng cây.
Tại sao cần xử lý xơ dừa trước khi trồng cây?
Mặc dù xơ dừa có nhiều ưu điểm vượt trội, nhưng nếu không được xử lý đúng cách, nó có thể chứa nhiều tạp chất không tốt cho cây trồng, đặc biệt là tanin và lignin. Tanin là chất có tính chát, nếu không loại bỏ, sẽ gây ức chế sự hấp thụ dinh dưỡng của cây. Lignin là chất khó phân hủy, có thể làm cản trở quá trình thoát nước và hô hấp của rễ cây.
Ngoài ra, xơ dừa chưa xử lý còn có thể chứa muối, đặc biệt là xơ dừa thu hoạch từ vùng ven biển. Muối sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ nước của cây, gây ra hiện tượng mất nước và làm suy yếu rễ.
Tannin
Đây là một loại hợp chất hữu cơ tự nhiên thường có trong vỏ và xơ của nhiều loại cây, bao gồm cả dừa. Chúng có thể gây hạn chế quá trình hấp thu nước, vì khi tan vào nước nó tạo ra môi trường có tính axit, khiến cho cây khó hấp thụ nước và chất dinh dưỡng từ đất hoặc giá thể.
Tanin là một polyphenol có vị chát, làm kết tủa protein và tan trong nước nên có thể loại bỏ bằng cách ngâm rửa và xã nhiều lần. Đối với độ mặn của xơ dừa, bạn có thể sử lý bằng vôi bột nông nghiệp với nồng độ 2,5% kết hợp với ngâm rửa, để loại bỏ bớt hàm lượng muối có trong xơ dừa.
Muối
Có trong xơ dừa vì dừa thường sống ở vùng nhiễm mặn ven biển, và điều này làm cho các thành phần của cây, bao gồm cả xơ dừa, chứa một lượng muối nhất định.
Nồng độ muối cao làm cho các ion như natri (Na⁺) và clorua (Cl⁻) chiếm chỗ các ion dinh dưỡng quan trọng khác trong môi trường như kali (K⁺), canxi (Ca²⁺), và magiê (Mg²⁺). Kết quả là, cây trồng bị thiếu dinh dưỡng do không thể hấp thụ các nguyên tố cần thiết cho quá trình sinh trưởng và phát triển.
Cách xử lý xơ dừa đúng cách để trồng cây
Việc xử lý là để loại bỏ những chất không tốt và đưa pH về mức trung tính phù hợp với điều kiện phát triển của cây trồng, chúng ta cần thực hiện các bước xử lý sau:
Ngâm và phơi xơ dừa
Xử lý Tanin
Đầu tiên, rửa xơ dừa với nước sạch nhiều lần để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất.
Ngâm xơ dừa trong nước từ 5-7 ngày.
Thay nước hàng ngày để loại bỏ chất tanin và muối có trong xơ dừa. Nước sẽ chuyển sang màu vàng hoặc nâu do tanin bị rửa trôi.
Xử lý Lignin
Đổ vào khoảng 2kg vôi bột, khuấy đều để vôi tan đều trong nước. Đặt mụn dừa vào, khuấy đều. Ngâm từ 5 đến 7 ngày rồi xả nước chứa mụn dừa ra, đảm bảo loại bỏ hoàn toàn cả Lignin và vôi bột, bạn có thể cho mụn dừa vào nước sạch để ngâm thêm 1 ngày nữa.
Phơi xơ dừa dưới ánh nắng mặt trời cho khô, giúp loại bỏ lượng nước dư thừa và giữ lại những sợi xơ có chất lượng tốt nhất.
Kiểm tra độ mặn, phối trộn thêm
Sau khi ngâm, bạn có thể kiểm tra độ mặn của nó bằng cách lấy một ít xơ dừa đã ngâm, vắt khô và hòa vào nước. Sử dụng bút đo TDS (Total Dissolved Solids) để kiểm tra nồng độ muối. Nếu kết quả đo vẫn cho thấy độ mặn cao, bạn nên tiếp tục ngâm xơ dừa thêm vài ngày và kiểm tra lại.
Để tăng thêm hiệu quả sử dụng, bạn có thể trộn xơ dừa đã ngâm với các chế phẩm vi sinh vật có lợi. Chúng sẽ phân hủy nhanh hơn, đồng thời cung cấp thêm dinh dưỡng cho cây trồng. Các vi sinh vật này còn giúp cải thiện độ tơi xốp và khả năng giữ nước của xơ dừa.
Sau khi xử lý xong, trộn chung với các loại giá thể khác như phân hữu cơ, đất mùn, tro trấu… để tạo ra một hỗn hợp trồng cây lý tưởng. Việc trộn này sẽ giúp tăng cường độ dinh dưỡng, độ thông thoáng cũng như khả năng giữ nước của giá thể trồng cây.
Lưu ý trong cách xử lý xơ dừa và sử dụng trồng cây
Không sử dụng xơ dừa thô chưa qua xử lý: Chúng có thể gây hại cho cây do chứa nhiều chất tanin và muối.
Kiểm tra thường xuyên độ ẩm: Không để giá thể quá ẩm ướt, gây ra hiện tượng úng rễ.
Bổ sung dinh dưỡng: Sau một thời gian sử dụng, cần bổ sung phân bón hữu cơ hoặc các chất dinh dưỡng khác để cây phát triển khỏe mạnh.
Nhận biết xơ dừa đã được xử lý: Chúng thường có màu nâu đỏ chứ không phải màu vàng và có độ ẩm cao do được ngâm rửa nhiều lần. Bạn có thể sử dụng phương pháp định tính, mụn dừa đã được xử lý giữ nước tốt hơn. Độ EC ≤ 0.5, pH 6 – 7.
Cách xử lý xơ dừa đúng cách không chỉ giúp loại bỏ các tạp chất có hại mà còn giúp tăng cường hiệu quả sử dụng trong việc trồng cây. Với những ưu điểm như giữ ẩm tốt, thoáng khí và thân thiện với môi trường, đây sẽ là một giá thể lý tưởng cho cây trồng.
