Hoa lan Cattleya với hương thơm nồng nàn, vẻ đẹp quý phái, không chỉ là loài hoa mà còn là biểu tượng của sự sang trọng. Nếu bạn muốn làm đẹp không gian sống, hãy theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu về đặc điểm, cách trồng và chăm sóc cây hoa để có được những chậu hoa tươi, đẹp.
Hoa Lan Cattleya và những đặc điểm nổi bật
Hiện nay, có rất nhiều loại hoa lan được lai tạo, ngoại nhập với đa dạng màu sắc, kiểu dáng, hương thơm. Trong số đó, lan Cattleya, loài hoa lan đẹp, được mệnh danh là nữ hoàng của các loài lan.
- Hoa có tên gọi khác là cát lan, thân cây mập mạp, lá xanh, là một trong những giống lan đa thân.
- Cây có nhiều hành giả có thể dự trữ nước và chất dinh dưỡng. Rễ nhỏ, dài, thường phát triển vào chiều ngang và thường mọc từ căn hành và bám chặt vào giá thể.
- Hoa rất to với đường kính khoảng 15 – 20cm, màu sắc phong phú. Hoa gồm 3 – 4 cánh hoa khổng lồ uốn lượn bao quanh nhụy và xòe ra bên ngoài.
- Nếu chăm sóc tốt, cây có thể cho ra đời từ 2 đến 3 giả hành mới hoặc có đến 5 – 6 giả hành.
- Chúng sống được ở vùng nóng và cả những vùng ôn đới, đặc biệt là rất phù hợp với khí hậu cũng như thời tiết của nước ta.
Tên các loại hoa lan Cattleya – Phân loại
Giống chi lan Cattleya rất đa dạng từ hình thái thân lá cho đến mặt hoa, màu sắc,… Dưới đây là cách phân loại các giống cây hoa lan:
Theo nguồn gốc
Lan cát rừng (Cattleya tự nhiên): Nguồn gốc ở khu vực rừng nhiệt đới của Rio De Janeiro (Brazil). Cây rất khỏe và mau hoa, nổi bật và được nhiều người biết đến là lan cát Hàn Mặc Tử.
Lan Cattleya công nghiệp: Nhờ lai tạo nhiều giống cây, rất đa dạng, hoa có kích thước bông lớn hoặc thân lá nhỏ và hoa theo chùm.
Theo hình thái thân – hoa
Bạn có thể chia cây hoa lan thành 2 nhóm là nhóm lan một lá và nhóm lan hai lá.
Cattleya 1 lá
- Cây trên giả hành chỉ có 1 lá duy nhất và chỉ cho 1 – 2 hoa.
- Thân thường cao từ 8 – 30cm, lá dày, màu xanh đậm, dài khoảng 20cm và rộng tới 7cm.
- Hoa cực to với màu sắc đa dạng, đường kính khoảng 25cm. Đây là nhóm có hoa cô độc, nếu được chăm sóc ở điều kiện tốt có thể cho ra 3 hoa một lúc.
- Đây được xem là dòng hoa mà nhiều người yêu thích và có giá trị cao.
- Nổi bật là Cattleya bạch ngọc, Cattleya đỏ, Cattleya vàng lưỡi đỏ, …
Cattleya 2 lá
- Trên giả hành có 2 lá, cho hoa theo chùm 5 -7 hoa. Thân nhỏ nhưng cao hơn, khoảng 60cm, lá màu xanh nhỏ khoảng 20 cm.
- Đường kính khoảng 10 – 15 cm, cánh hoa sẽ thuôn dài hơn.
- Hiện có 2 dòng hoa chính là cattleya mini và giống lan cát xưa.
- Nổi bật là 2 dòng hoa Cattleya mini cam, Cattleya skinneri…
Ý nghĩa
Không chỉ gây ấn tượng bởi vẻ đẹp và hương thơm của mình, cây hoa còn có nhiều ý nghĩa như:
- Biểu tượng cho tình yêu, cho sắc đẹp kiêu sa, sang trọng. Đây là một món quà rất thích hợp để tặng cho những người thân yêu.
- Chúng mang đến nhiều điều may mắn, tốt lành, được xem như những lời chúc tốt đẹp nhất mà bạn muốn gửi gắm. Ngoài ra, còn thể hiện sự kiên cường, bất khuất vượt qua mọi gian nan, thử thách.
- Nhờ những màu sắc đa dạng như trắng, tím, đỏ, hồng,… hoa được dùng để trang trí không gian.
- Mùi hương rất đặc trưng, không quá nồng nàn mà chỉ thoang thoảng, nhẹ nhàng. Bạn sẽ cảm thấy vô cùng thoải mái và dễ chịu khi ngửi mùi hương này.
- Với giá thành vừa phải, không quá đắt nên rất phù hợp để làm quà tặng mọi người.
Cách trồng lan Cattleya 1 lá ngay tại nhà
Hiện nay, nhiều người đã tự trồng loại hoa lan này tại nhà, đặc biệt là giống lan Cattleya 1 lá. Đây một trong những loại hoa lan đẹp, được nhiều người yêu thích. Cùng tham khảo cách trồng dưới đây nhé.
Chuẩn bị
Chậu trồng: Chọn chậu nhựa đen, chậu gỗ, chậu đất nung (đường kính 12 – 15cm)…có dây treo. Vì là cây ưa ẩm nên không cần chậu kích thước lớn và quá thoáng.
Giá thể: Giá thể trồng lan phải thoáng rễ, thoát nước nhanh và giữ ẩm cao để cây phát triển tốt nhất. Bạn có thể sử dụng đá Perlite NAMIX để trồng lan.
Giống lan: Chọn giống khỏe, tép to, màu xanh tươi, không có vết bệnh hay màu lá khác thường. Tách giống lan ra thành từng hướng, 2 – 3 thân/hướng. Bôi keo liền sẹo ở vết cắt và để trong mát 3 – 5 ngày. Ngâm nhánh trong thuốc khử trùng 8 – 10 phút, để ráo, rồi ngâm tiếp trong thuốc trị nấm 5 – 10 phút. Sau khoảng 3 ngày thì đem trồng.
Cách trồng và nhân giống
- Làm móc treo trước để treo chậu.
- Cho giá thể Perlite từ kích lớn đến kích thước nhỏ vào cách miệng chậu 2 -3 cm.
- Đặt nhánh lan ở bên mép chậu, phần mắt ngủ hướng vào giữa chậu. Quấn dây để cố định các giả hành vào móc treo để thật chắc chắn.
- Gốc cây lan chỉ chạm bề mặt giá thể và sau 2 ngày tưới thật đẫm vào giá thể.
- Tưới định kỳ vitamin B1 2 lần/tuần cho đến khi cây ra rễ.
Cách nhân giống Cattleya : Cần được thực hiện trước mùa nghỉ 4 tháng.
- Cắt khoảng 3 – 4 đoạn từ cây mẹ (2 – 3 giả hành/đoạn).
- Bôi sơn hoặc vôi vào vết cắt, phun thuốc nấm và thuốc kích thích ra rễ.
- Mỗi đoạn có một giả hành mới, vào mùa mưa đến, mang mỗi đoạn trồng vào chậu mới.
Chăm sóc lan cát đúng cách, tươi tốt quanh năm
Ánh sáng
Vì là cây ưa ánh sáng trung bình, nên hạn chế để cây dưới ánh sáng trực tiếp. Nên làm giàn che sáng khoảng 50 – 60%, treo chậu cách nhau để cho cây nhận đủ ánh sáng và thoáng.
Cây thừa sáng sẽ bị cháy hay vàng lá, cây lùn thấp, cứng cáp. Còn khi lá có màu xanh đậm, yếu đuối dễ ngã thì do cây thiếu nắng. Nếu đủ ánh sáng thì cây có màu xanh nhạt ánh vàng hay tím, hoa rất to, màu đẹp.
Độ ẩm
Hoa có thân trữ nước, hệ thống rễ ngầm bên dưới, cây ưa ẩm nhưng phải thoát nước tốt. Nên chỉ cần tưới vào giá thể trồng lan 1 – 2 ngày/lần và tránh tưới vào ngọn cây.
Độ ẩm lý tưởng khoảng 40 – 70%, bạn cần cung cấp độ ẩm đủ cho cây, độ ẩm cao nhưng không được để đọng nước.
Nhiệt độ lý tưởng cho lan Cattleya khoảng 16 – 20 độ.
Làm sao để lan Cattleya ra hoa?
Để lan Cattleya ra hoa thì cần:
- Cây đủ tuổi trưởng thành, đầy đủ dưỡng chất và môi trường trồng thích hợp.
- Sử dụng phân bón ít đạm công thức 6-30-30, sau 2 tháng thì ngưng hoàn toàn, hạn chế tưới quá ẩm, tăng nắng cho cây sẽ thấy hoa.
- Khi hoa tàn cần sử dụng phân bón lá dưỡng để cây phục hồi.
- Cattleya là một giống lan có mùa nghỉ, ở phía nam mùa nghỉ diễn ra trong tháng 4, miền bắc là tháng 1, các tỉnh khác từ Thuận Hải – Thừa Thiên trong tháng 8.
- Trong mùa nghỉ, chỉ cần duy trì lượng nước tưới 1 lần/ngày. Tăng độ che sáng thêm 10%, nhiệt độ vùng lạnh khoảng 10 độ và vùng nóng khoảng 25 độ.
Thay chậu
Cây hoa phát triển rất nhanh nên việc thay chậu cho cây là điều cần thiết. Nên thay định kỳ khoảng 2 năm/lần, hoặc khi thấy giả hành mọc tràn ra ngoài mép chậu thì nên thay.
Ngâm chậu vào thau nước có pha thuốc ngừa rêu khoảng 30 – 60 phút. Cắt bỏ những rễ thối, những rễ dài thì cắt chừa khoảng 10cm.
Cố định cây lan, đặt nơi thoáng mát đến khi ra rễ mới thêm giá thể và treo chậu lên giàn. Sau khi thay chậu mới, phun 1 lần thuốc kích thích ra rễ B1 và không tưới nước khoảng 1 tuần.
Phòng trừ sâu bệnh cho hoa lan Cattleya
Sâu hại cây hoa lan Cattleya
- Dán cánh và bọ trĩ: Chúng cắn phá rễ, bạn có thể dùng thuốc sát trùng 2 tháng /lần để loại bỏ.
- Ốc sên: Chúng ăn hết rễ non, thường xuất hiện ở những nơi ẩm ướt. Ốc tiết ra chất nhờn làm thối các chồi mới mọc. Bạn cần biết cách trị ốc sên để không làm ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
- Rệp son: Chúng bám vào lá, giả hành, căn hành để hút nhựa. Đặc biệt là rệp sẽ bám vào những mắt ngủ hút nhựa, mắt ngủ bị chết đi.
- Nhện đỏ (red spider mites): Xuất hiện nhiều vào mùa khô, sống ẩn nấp dưới lá già thành từng đám. Ban đầu là những chấm trắng nhỏ sau đó nối với nhau biến thành màu đen và héo tàn.
- Rầy bông (Mealy bugs): Phân của chúng sẽ nhử kiến đến và tha trứng đi khắp nơi. Đây là nguồn thức ăn của nấm bồ hóng (Sacty molds), không gây hại như nếu chúng xuất hiện sẽ không nhận được ánh sáng để quang hợp.
Bệnh thối đen (Black root) ở hoa lan
Bệnh do nấm Phytophthora palmivora, Phytophthora cactorum, Shroet gây hại. Ngoài ra, còn có thêm tác hại của nấm Pythium ultimum, Trow.
Thường gặp vào mùa mưa, đặc biệt ở những nơi có độ ẩm cao hoặc tưới nước quá nhiều. Đôi khi còn là do bạn bón phân chưa hòa tan hết, đặc biệt là phân hàm lượng đạm cao.
Thường xuất hiện ở gốc và rễ lan dần lên thân cây, ban đầu phát sinh ở chồi non khiến chồi bị thối và có màu nâu. Chồi bị tách khỏi thân dễ dàng, mềm nhũn và đầy nước, khô dần và chết ngay trên chậu, cây bị bệnh sẽ lan nhanh cho cây khác.
Bạn cần tách cây bị bệnh ra riêng và sử dụng thuốc ngừa cho những cây còn lại.
Bệnh đốm vòng (Anthracnse)
Lan bị nấm Glocosporium sp. và Collectotrichum sp. Thường xuất hiện vào mùa mưa nên phải phòng ngừa trước, cần cắt bỏ lá bị bệnh và phun các loại thuốc như: Mancozep, Dithal, Vicaben,…
Lá cây có chấm tròn màu nâu đỏ, nâu cháy, lan rộng ra thành nhiều vòng tròn đồng tâm, rồi khô cháy. Nếu mưa nhiều thì lá sẽ bị thối ngay.
Bệnh khô lá (Leaf blight)
Nguyên nhân là do nấm thuộc giống Phylostica, thường phát triển do bào tử, phát tán trong không khí nhờ gió.
Bệnh này rất dễ gặp, và thường đi kèm với bệnh đốm vòng, khiến cây ngày càng bị bệnh trầm trọng hơn. Lúc đầu bệnh làm cho lá bị khô, thường là một chấm đen ở trên lá, lan nhanh lên rồi khô hết cả lá.
Bệnh héo rễ (Wilt) ở cây hoa lan Cattleya
Do nấm Selectrotium rolfsii hay còn gọi là nấm hạch gây nên. Chúng tồn tại trong môi trường rất lâu, khi có điều kiện ẩm độ và nhiệt độ cao những hạch này phát triển thành sợi nấm và gây bệnh rất nhanh.
Khi mắc bệnh, cây còn nhỏ thì lá úa vàng từ dưới lên và chết cả cây. Khi cây đã lớn, tuy không chết nhưng rễ bị khô mục và sẽ làm cho cây chậm phát triển, cây càng yếu nhiều.
Bệnh thối mềm (Soft rot)
Bệnh xuất hiện là do vi khuẩn Erwinia Carotovora gây nên, thường gặp ở những vườn có độ ẩm cao, hay mùa mưa do không biết cách chăm sóc. Cây sẽ bị các vết thương hoặc qua vết cắn của sâu bọ, có thể chết sau 2-3 ngày nhiễm bệnh.
Từ một chấm nhỏ trên ngọn lá do giọt nước mưa quá mạnh gây ra rồi lan nhanh thành màu nâu, và dần thối hết cả chồi.
Hoa Lan Cattleya là một trong những loài hoa lan được yêu thích với những bông hoa nhỏ bé đến những bông hoa lớn và toát lên vẻ đẹp tinh tế. Với bí quyết trồng và chăm sóc cây hoa, bạn sẽ có được những chậu hoa đẹp. Hãy để hương thơm nồng nàn và vẻ đẹp tinh khôi của hoa làm cho mỗi ngày của bạn trở nên đặc biệt!
