Giá thể là tên gọi chung của những vật thể có thể giữ cho cây vững chắc. Giá thể phải đảm bảo tạo được môi trường cho rễ phát triển và khỏe mạnh. Vậy đối với lan có những loại giá thể nào có thể sử dụng, cùng Namix tìm hiểu về một số giá thể trồng lan đang được sử dụng hiện nay nhé.
Điều kiện tự nhiên của lan
Ở ngoài tự nhiên, lan được tìm thấy trong những khu rừng. Chúng mọc trên những thân cây trong rừng, những nơi thoáng mát, cường độ ánh sáng yếu và độ ẩm không khí khá cao. Rễ lan bám trên những nơi thông thoáng, thoát nước tốt và không bị nước đọng lại khi mưa xuống.
Vậy nên khi những cây lan rừng được đem về thuần, nhân giống để trưng bày cũng như sản xuất giống những cây lan bán ngoài thị trường. Thì chúng ta cần phải tạo cho chúng một môi trường gần giống với môi trường ở ngoài thiên nhiên mà chúng sinh sống nhất có thể.
Trong đó giá thể trồng lan là một trong những điều kiện cần thiết. Tuy mỗi giống lan yêu cầu độ ẩm và độ thông thoáng khác nhau. Nhưng chúng đều yêu cầu có đủ độ ẩm để rễ lan hút nước và phát triển. Tuy nhiên độ ẩm chỉ vừa đủ, không được quá cao để nấm không phát triển mạnh và tấn công chúng. Giá thể trồng lan phải thông thoáng và thoát nước tốt để cây không bị úng.
Để đáp ứng được những điều trên, bạn có thể tham khảo một trong những giá thể dưới đây hoặc phối trộn chúng để có một giá thể trồng lan hợp lý.
Đá bọt pumice trồng lan
Đặc điểm của đá bọt pumice
Đá bọt Pumice dạng xốp và rất nhẹ, nên không hề gây nén rễ, giúp cho rễ dễ dàng bám chắc bà đâm xuyên qua lớp giá thể. Cấu trúc của đá bọt Pumice có nhiều lỗ hổng bên trong và bên ngoài bề mặt nên hút nước tốt vào bên trong nhưng không quá nhiều. Giúp rễ cây được cung cấp đủ nước nhưng vẫn không bị úng.
Loại đá bọt này thường có đường kính từ 10-20 mm, đá nhẹ và có dạng xốp nên đảm bảo thông thoáng, tạo được nhiều lỗ hổng bên trong giá thể để thoát nước tốt. Đồng thời với những lỗ hổng đó, đá có thể dự trữ oxy hay các chất dinh dưỡng mỗi lần bón phân vào rồi cung cấp từ từ cho rễ cây hấp thụ.
Một điều đặc biệt nữa là đá pumice không bị phân hủy, nên bạn có thể sử dụng trong thời gian dài mà không lo bị bí, tiết kiệm chi phí khi không cần mua giá thể mới. Nếu bạn muốn giữ ẩm tốt hơn khi trồng lan, bạn có thể trộn đá pumice với vỏ cây thông, rêu rừng hay với mùn xơ dừa.
Đá bọt Pumice là vật thể trơ, không chứa bất kì một chất hóa học nào có hại cho cây trồng cũng như con người. Đồng thời độ pH trung tính, không chứa mầm bệnh bên trong nên rất phù hợp cho rễ cây phát triển mà không lo bị kích ứng.
Cách xử lý đá pumice
Như đã nói, đá Pumice là vật thể trơ, không chứa mầm bệnh, pH trung tính, không chứa chất độc. Nên bạn có thể sử dụng đá bọt trồng lan ngay lập tức sau khi mua về.
Vỏ thông – Giá thể trồng lan
Đặc điểm
Vỏ thông trồng lan được nhiều nhà trồng lan yêu thích hiện nay vì có khả năng giữ nước, giữ độ ẩm tốt. Với cấu tạo hình mảng lớn, hình dáng đa dạng nên tạo cho giá thể nhiều không gian rỗng, tạo một độ thoáng khí và thoát nước cao. Đồng thời chúng cũng có khả năng dự trữ được dinh dưỡng và muối khoáng sau mỗi lần bón phân tốt rồi cung cấp lại cho rễ cây.
Vỏ đã qua xử lý khá thích hợp với các loại hoa lan đẹp như như hồ điệp, phi điệp, lan kiếm… Ngoài làm giá thể trồng lan, nócũng có thể sử dụng làm lớp phủ nông nghiệp hữu cơ để tạo cảnh quan, giữ ẩm cho đất, che phủ để ngăn cản cỏ mọc lên.
Chúng chứa chất resin, chất này có khả năng kháng khuẩn, diệt nấm nên chúng cũng giúp bảo vệ bộ rễ cây lan chống nhiều mầm bệnh. Vỏ thông thường được kết hợp trộn với đá bọt để tăng độ thông thoáng, đảm bảo sạch bệnh giúp rễ lan phát triển mạnh hơn.
Tuy nhiên bên trong vỏ thông chưa xử lý cũng có một số lượng muối và acid không có lợi cho cây. Vậy nên bạn cần chọn mua những vỏ đã qua xử lý hoặc mua về tự xử lý vỏ thông mới được trồng.
Cách xử lý vỏ thông trồng lan
Bước 1: Vỏ thông thông thường được phơi khô để dễ bảo quản khi bán, khi mua về bạn cần ngâm no nước để độ ẩm vượt quá mức phát triển của nấm, đồng thời chất resin bên trong cũng tiết ra, kháng lại nấm bệnh.
Bước 2: Bạn ngâm vỏ thông trong khoảng 3-4 ngày, cho đến khi vỏ chìm và hút no nước vô bên trong. Sau đó vớt chúng ra rồi ngâm vào nước vôi pha loãng ít nhất 1 ngày để nước vôi ngấm hết vào trong diệt sạch nấm mốc và vi khuẩn gây bệnh.
Bước 3: Sau khi ngâm vôi xong, rửa sạch bằng nước lã, sau đó ngâm trong nước sạch ít nhất 1 ngày, lưu ý là thường xuyên thay nước để loại bỏ hết vôi bên trong.
Vỏ dừa trồng lan, mụn-xơ dừa trồng lan
Đặc điểm
Vỏ dừa từ lâu đã biết đến là nguồn nguyên liệu phối trộn giá thể trong nông nghiệp. Thông thường những cây khác, vỏ dừa sẽ được chế biến để lấy mụn dừa hay mụn xơ dừa để làm giá thể. Với giá thể trồng lan, có thể sử dụng vỏ dừa còn nguyên miếng lớn để trồng.
Loại giá thể này có ưu điểm là giá thành rẻ, dễ tìm kiếm nhất là ở những vùng chuyên canh tác dừa. Chúng có trọng lượng nhẹ, khả năng giữ ẩm tốt đặc biệt là mùn dừa, nên thích hợp trồng các loại lan đa thân như: Dendro, Vũ nữ,…
Tuy nhiên, trong vỏ dừa có chứa nhiều chất chát và hàm lượng Tanin cao, chất này làm ngăn cản rễ hấp thu dinh dưỡng và có hại cho cây. Hơn nữa khi sử dụng lâu năm, chúng sẽ bị mục vụn ra, khả năng thoát nước sẽ giảm dần, dễ mọc rêu gây bí nên khi xài lâu, lan sẽ dễ bị úng hoặc bị nấm.
Vậy nên khi sử dụng loại giá thể này, bạn cần biết cách xử lý và có một chế độ chăm sóc, tưới nước hợp lý. Bạn nên phối trộn với một số giá thể giúp thoát nước tốt khác như vỏ thông, đá bọt pumice.
Cách xử lý vỏ xơ dừa trồng lan
Đầu tiên, bạn phải ngâm vỏ dừa hay mụn xơ dừa trong nước ít nhất 3 ngày để một số chất chát và Tanin tan trong nước. Sau đó đổ nước đó đi và ngâm chúng với nước vôi với nồng độ ít nhất là 10%(100 gram vôi/ 1 lít nước) từ 2-3 ngày. Cuối cùng là xả nước vôi đi và ngâm – xả với nước sạch liên tục trong vòng 7 – 8 ngày (Lưu ý: Mỗi ngày bạn nên thay nước ít nhất 1 lần để giảm độ pH đến mức phù hợp cho cây).
Dớn – Giá thể trồng lan
Dớn trồng lan hút ẩm rất tốt nhưng lại không hề đóng rêu, nên chúng được rất nhiều người ưa chuộng để làm giá thể trồng và ghép lan. Tuy nhiên, độ thoáng khí bên trong dơn không cao, nên cần có một chế độ chăm sóc và phòng ngừa nấm bệnh hợp lý.
Hiện nay trên thị trường có 4 loại dớn: Dớn sợi, dớn vụn, dớn trắng, loại được ưa chuộng nhất trong nước ta là dớn bảng hay còn gọi là dớn đĩa.
Cách xử lý dớn trước khi trồng
Bước 1: Đảm bảo dớn đã được phơi khô, sau đó ngâm chúng trong nước ít nhất 1 giờ.
Bước 2: Sau đó ngâm dớn trong nước vôi pha loãng từ 2-3 ngày để loại bỏ nấm bệnh. Sau khi Ngâm nước vô bạn ngâm và xả lại với nước sạch liên tục từ 3-7 ngày để đảm bảo sạch vôi.
Bước 3: Phơi khô dớn cho ráo nước rồi rồi phun hoặc ngâm với thuốc phòng nấm để phòng ngừa nấm tấn công vào rễ lan.
Than củi – Giá thể trồng lan
Đặc điểm
Trước đây lan là loại giá thể trồng lan được ưa chuộng, vì chúng rẻ và dễ kiếm. Hơn nữa nhờ chứa hàm lượng carbon cao nên trong than gần như không có mầm bệnh mà còn có khả năng khử khuẩn. Than hút nước cũng vừa phải, không quá nhiều, nó còn có thể hấp thụ dinh dưỡng qua quá trình bón phân và được rễ lan hút lại từ từ.
Vì khả năng hút nước vừa phải, thoát nước tốt nên nó được trồng với những cây lan ưa khô. Tuy trước đây than củi rẻ và dễ tìm, nhưng hiện giờ cây cối bị tàn phá mạnh, nhu cầu sử dụng nguyên liệu chuyển qua điện thay vì đốt củi. Thế nên hiện nay than củi không còn rể và dễ kiếm nữa.
Ngoài ra than củi để lâu sẽ bị mục và gây bí, điều này không tốt cho lan. Bạn có thể trộn thêm một ít đá pumice để tăng khả năng thông thoáng khi than bị mục.
Cách xử lý than trước khi trồng lan:
Than để trồng lan là than được đốt từ củi cháy hoàn toàn, không còn chứa nhựa cây và cũng phải than đá được bán ngoài chợ.
Than cần được ngâm ít nhất 3 ngày để ngấm no nước. Trong quá trình ngâm cần thay nước liên tục để giả lượng acid trong than.
Sau đó ngâm than trong nước vôi loãng ít nhất 1 ngày để loại bỏ mầm bệnh rồi ngâm xả lại với nước liên tục trong 2-3 ngày để loại bỏ sạch vôi đi
Rêu rừng – Giá thể trồng lan
Rêu rừng có khả năng hút nước và giữ ẩm tốt, nhưng ít ai sử dụng chỉ rêu rừng để trồng lan vì khả năng giữ ẩm của nó cao. Thông thường chúng được kết hợp với nhiều loại giá thể khô khác để tăng khả năng thoáng khí và thoát nước như vỏ thông, đá pumice, than củi, gỗ,… Ngoài trồng lan, rêu rừng còn có thể làm lớp phủ giữ ẩm tốt cho nhiều loại cây trồng khác.
Đa phần rêu rừng khi mua về đều đã được các nhà sản xuất xử lý, bạn có thể dùng ngay. Bạn không nên tự hái rêu trong rừng để trồng lan vì có thể chúng sẽ chứa mầm bệnh hay chúng là loài cạnh tranh dinh dưỡng với lan.
Gỗ ghép lan
Đặc điểm
Gỗ là vật thoát nước kém và giữ nước rất kém, chỉ thích hợp với những cây lan ưa khô hoặc ghép lan với một ít rêu. Khi trồng lan trên gỗ, cần đảm bảo tưới nước nhiều, nếu không rễ lan sẽ bị gỗ hút nước ngược lại.
Gỗ dùng để ghép lan phải là gỗ không chứa nhiều nhựa cây, gỗ được ưu tiên là gỗ cây vú sữa hoặc gỗ cây me. Thông thường, những nhà trồng lan sẽ chọn những khúc gỗ đẹp, được tạo dáng từ trước hoặc chỉ sử dụng để làm giá đỡ đặt những chậu lan lên.
Cách xử lý
Đầu tiên hãy bóc và cạo sạch lớp vỏ gỗ bên ngoài, vì về sau lớp vỏ này cũng sẽ chết và bung ra, làm cho rễ lan không bám chắc được.
Sau đó phơi khô 5 – 7 ngày cho gỗ khô bớt nhựa lại rồi ngâm nước vôi khoảng 2 ngày để gỗ hút no nước vôi, diệt khuẩn tốt.
Sau đó ngâm gỗ lại trong nước sạch ít nhất 2 ngày, thường xuyên thay nước để sạch vôi.
Cần ghép lan ngay khi gỗ còn ướt để tránh tình trạng gỗ hút ngược nước từ rễ lan
Vỏ đậu phộng – Giá thê trồng lan
Vỏ đậu có khả năng hút nước tốt nhưng vẫn đảm bảo thoát nước vào tạo độ thông thoáng cho rễ cây phát triển. Tuy nhiên vỏ đậu khó tìm kiếm, ít bán trên thị trường.
Cách xử lý vỏ đậu phộng trước khi trồng
Phơi khô vỏ đậu phộng, sau đó ngâm trong nước vôi trong ít nhất 1 giờ. Sau đó bạn chỉ cần ngâm chúng lại với nước ít nhất 1 giờ rồi xả lại bằng nước sạch.
Vừa rồi Namix giới thiệu đến bạn một số giá thể trồng lan thông dụng. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn chọn được công thức giá thể phù hợp cho lan nhà mình để có những chậu lan khỏe mạnh.
Hiện tại công ty Namix-nơi cung cấp giá thể trồng cây chất lượng và uy tín có cung cấp sản phẩm đá bọt pumice với 3 size là 3-6mm chuyên trồng sen đá, 5-8mm chuyên trồng hoa hồng và các cây cảnh khác và 10-20mm chuyên lót đáy chậu trồng cây, làm giá thể trồng lan và nhiều cây cảnh lớn khác.
Bạn cần tư vấn và hỗ trợ, hãy liên hệ
Khách mua lẻ, tư vấn kỹ thuật: Nhắn tin Fanpage Namix
Khách Mua sỉ, làm Đại lý: 0907282348 hoặc Nhắn tin Zalo
